Zakładanie akwarium – akcesoria, wyposażenie

Akwarystyka to ciekawe i pełne uroku hobbym na które decyduje się coraz więcej osób. Zaprojektowane zbiorniki wodne, wypełnione roślinami i rybami, za sprawą odpowiedniej aranżacji i oświetlenia daje spektakularne efekty. Świat akwarystyki wymaga jednak zdobycia wiedzy przez założeniem akwarium. Niekiedy droga do zaprojektowania akwarium marzeń jest długa, lecz warta każdego wysiłku.

Jaki rozmiar akwarium wybrać?

Wybierając akwarium należy zadać sobie kilka ważnych pytań, które pozwolą ukierunkować swoją decyzję dotyczącą zakupy. Jakie ryby mam zamiar hodować, jakiej wielkości zbiornik potrzebuję, jakiego kształtu, gdzie akwarium będzie stało – to tylko kilka pytań, których odpowiedzi ułatwią dobry wybór. Kupując zbiornik nie tylko należy kierować się naszymi, własnymi preferencjami, ale przede wszystkim preferencje i wymagania przyszłych jego mieszkańców. 

Przed rozpoczęciem szukania akwarium należy zapoznać się z wszystkimi  wymaganiami dotyczącymi środowiska, jakie mają poszczególne gatunki ryb, które chcemy hodować.

Kształt ma znaczenie 

Przez doświadczonych hodowców nie są polecane akwaria typu kule ze względu na zbyt małe rozmiary, co uniemożliwia umieszczenia wszystkich niezbędnych akcesoriów. Dodatkowo ciągłe pływanie w kółko źle wpływa na samopoczucie ryb a brak kątów i zakamarków sprawia, że ryby nie mają możliwości schronienia się. 

Najlepszym i najprostszym rozwiązaniem jest wybranie zbiornika w kształcie prostokąta. Jest to najlepszy wybór do obserwowania podwodnego świata, a także zarazem najbardziej funkcjonalny pod kątem czyszczenia czy funkcjonowania samych jego mieszkańców. 

Rozmiar 

Rozmiar akwarium musi być dopasowane do potrzeb ryb, które mamy zamiar hodować, możliwości finansowych i przede wszystkim miejsca, które mamy przeznaczone na akwarium. Rozmiarów tradycyjnych (prostokątnych) akwariów jest naprawdę sporo. Do najczęściej wybieranych zalicza się między innymi: 

• 40x25x25 cm (25 litrów) 
• 50x30x30 cm (45 litrów) 
• 60x30x30 cm (54 litry)
• 80x35x40 cm (112 litrów)
• 100x40x40 cm (160 litrów) 
• 100x40x50 cm (200 litrów) 

Najbardziej optymalnym i często polecanymi dla początkujących są te o pojemności od 54 litrów do 112 litrów. Akwaria poniżej 54 litrów nadają się na nano akwaria, czyli takie w których hoduje się krewetki karłowate, ślimaki, rośliny czy pojedyncze niewielkie ryby. 

Jakie rybki dla początkującego?

Ryby ogólnie uznawane jako zwierzęta domowe uchodzą za ciche i łatwe w utrzymaniu. Zajmują stosunkowo mało miejsca, nie trzeba z nimi wychodzić na regularne spacery czy codziennie czyścić kuwety, jak to jest w przypadku innych popularnych zwierzaków domowych. 

Ryby są różne. Ich gatunki różnią się od siebie wielkością, wyglądem, a także i wymaganiami, które muszą mieć zapewnione – jak temperatura wody, oświetlenie, czy pH wody. Ich wyboru gatunku uwarunkowany jest każda kolejna decyzja. Dla początkujących polecane są rybki mało wymagające i nie zbyt rygorystyczne pod względem warunków, w jakich żyją pod względem pokarmy, roślin, temperatury, wody i oświetlenia. Jakie gatunki polecane są na początek?

Gupik pawie oczko 

To jeden z najbardziej popularnych gatunków ryb. Występuje w wielu odmianach przez co łatwo dopasować go do swoich preferencji. Gupik pawie oczko to gatunek stadny, który z reguły dobrze dogaduje się z innymi rybami. Żyje w górnych i środkowych partiach akwarium. Gupik pawie oczko znany jest także z szybkiego rozmnażania się. Jeśli nie zależy nam na rozmnażaniu do akwarium wybierzmy jedynie jedną płeć. Żywi się suszonym dafni, granulkami i płatkami. Osiągają długość do 5 centymetrów w zależności od płci. Optymalną temperaturą wody jest 24-27 stopni Celsjusza. Odczyn wody pH 6 do 7.5.

Mieczyk Hellera – to ryby chętnie wybierane do akwarium. To standy i niezwykle ruchliwy gatunek, zasiedlający środkowe piętra zbiornika. Osiągają nawet do 12 cm długości. Żywią się pokarmem suchym, roślinami, ale także glonami czy larwami. pH wody od 7 do 7,5. Temperatura od 23 do 25 stopni celsjusza. Ze względu na swoje imponujące rozmiary powinny być trzymane w akwarium powyżej 100 litrów. 

Bystrzyk neonowy nazywany inaczej neonkiem. Osiągają długość do 4 cm. Neonki charakteryzują się neonowym, efektownym ubarwieniem na co wskazuje sama nazwa. ich pławica powinna składać się z co najmniej 10 osobników. Żyją w środkowej warstwie akwarium. Zmieniają swoje zabarwienie w zależności od oświetlenia i samopoczucia. Optymalna temperatura w akwarium wynosi 20-26 stopni Celsjusza Woda powinna mieć pH mieszczące się od 5 do 7. 

Bojownik syjamski inaczej nazywany wspaniałym to ryba, którą charakteryzują wyjątkowe, duże płetwy. To efektowny gatunek występujący w różnorodnym umaszczeniu. Osiągają długość w granicy 6-7 cm. Samce bojownika różnią się nieco od samin bardziej jaskrawym umaszczeniem. Jak sama nazwa wskazuje, ryby te nie należą do najbardziej przyjaznym. W naturalnym środowisku prowadzą samotniczy tryb życia. Zarówno samce, jak i samice są agresywne wobec swojego gatunku. Ze względu na agresywną naturę nie należy trzymać ich w grupach. Zdarza im się atakować także inne gatunku z długimi płetwami. Przebywają w temperaturze od 24 do 30 stopni. Odczyn wody musi mieć od 6 do 7,5 pH. 

Molinezja “Black Molly” to gatunek, który uważany jest za jeden z piękniejszych ryb akwariowych. Ciemne i wyjątkowe umaszczenie sprawia, że sama w sobie jest prawdziwą ozdobą. Osiąga do 20 cm długości. Dobrze odnajdzie się w akwarium z innymi gatunkami ryb. Dieta powinna opierać się na roślinach ale i larwach komarów. Jest to gatunek bardzo wrażliwy na niską temperaturę i jej wahania. 

Pospolity glonojad – zbrojnik pospolity. Charakterystyczną cechą jest spłaszczone ciało z szeroką głową oraz duże płetwy, które ułatwiają im przemieszczanie się po dnie. Otwór gębowy zakończony jest przyssawką. Przeciętnie dorastają do 13 cm długości. Zazwyczaj występują w barwach jasno brunatnych, ale zdarzają się także osobniki niemal czarne. Dobrze adaptują się w różnych warunkach. Nadają się do akwarium z innymi gatunkami. Przebywają w dolnej części zbiornika lub na jego szybach. Nie są zagrożeniem dla innych ryb. Dla dobrego samopoczucia powinno trzymać się je w parach lub w grupach składających się z jednego samca i kilku samic. 

Jakich rybek nie można trzymać razem?

Chcąc stworzyć podwodny świat, nie wszystko jedno, jakie ryby do tego wybierzemy. Jako osoby początkujące powinniśmy zdecydować się na gatunki, które nie są zbyt trudne w utrzymaniu. Wszystkie gatunki posiadają specyficzne wymagania, które muszą zostać spełnione. Jeśli w akwarium chcemy hodować kilka różnych gatunków, należy je starannie dobrać, pamiętając o kilku kluczowych zasadach: 

• Nie należy łączyć ze sobą ryb słonowodnych i słodkowodnych. Posiadają one różne wymagania dotyczące samej wody, których nie da się połączyć w jednym akwarium. 
• Nie łączymy ryb pochodzących z różnych kontynentów. Ich warunki i potrzeby mocno różnią się od siebie,
• Nie łączymy ryb drapieżnych z ich ofiarami. 
• Nie łączymy ryb aktywnych z tymi, które preferują spokojny tryb życia. Ryby zbyt aktywne będą zaburzać rytm tym, które pływają powoli. 
• Nie łączmy ryb ciepłowodnych z zimnowodnymi. Dla jednej grupy temperatury woda nie będzie odpowiednia, co może skutkować niepożądanymi efektami, a nawet zakończyć się śmiercią jednych z nich. 
• Nie łączymy ryb ze skrajnie różnych środowisk. 
• Nie łączymy ryb agresywnych ze spokojnymi. 
• Nie łączymy ryb posiadających długie płetwy z rybami, które płetwy mogą podgryzać. 

Znając te wszystkie zasady, dopiero można zacząć szukać gatunków, które mogą ze sobą żyć w jednym akwarium, pamiętając o wszystkich innych wymaganiach jak temperatura wody, napowietrzenie, pH wody czy roślinność. 

Jakie akcesoria do akwarium?

Marząc o akwarium nie wystarczy zaopatrzyć się w ryby i akwarium. Trzeba dodatkowo stworzyć prawdziwy podwodny świat. Ryby to żywe istoty, które podobnie jak wszyscy potrzebują odpowiednich warunków do życia i rozwoju. O czym należy pamiętać przygotowując akwarium?

Rośliny

Rośliny to akcesorium, którego nie może zabraknąć w akwarium. Odpowiadają za walory dekoracyjne i estetyczne, ale także pomagają utrzymać właściwą jakość wody, wzbogacają ekosystem w tlen, napowietrzają filtry. Są niezbędne do zachowania dobrego samopoczucia ryb. Stanowią dla nich schronienie i bezpieczną przestrzeń, a niekiedy także pożywienie. Jednak, nie tylko o ryby należy w akwarium dbać. Także rośliny potrzebują odpowiedniej ręki i pielęgnacji, aby uniknąć inwazji glonów, gnicia czy zahamowania wzrostu. 

 Mogłoby się wydawać, że wybór roślin nie należy do skomplikowanych. Jednak nie jest to takie proste zadanie, jak mogłoby się wydawać. Ważne jest ich oświetlenie, odpowiednia temperatura, pH wody, rodzaj podłoża a nawet i sam sposób sadzenia roślin. 

Rośliny akwariowe dzieli się na 5 ogólnych kategorii. 

• rośliny pierwszoplanowe – zazwyczaj to niskie gatunki roślin, które sadzi się w przedniej części akwarium. Potrzebują dużej ilości światła oraz regularnego nawożenia. Najczęściej są to dość wymagające rośliny. Wyjątek stanowi zwartka biała i drobna. 
• rośliny drugoplanowe – te, sadzi się w środkowej części zbiornika. Szybko się rozrastają, przez co potrzebują sporo przestrzeni do rozwoju (należy uwzględnić to już na etapie sadzenia)
• rośliny wysokie – sadzi się je w tylnej części akwarium. Jednym z ich zadań jest maskowanie filtrów oraz grzałek, które nie wyglądają zbyt estetycznie. 
• rośliny pływające – nie są zbyt często spotykane w zbiornikach domowych, ze względu na powierzchnię jakiej potrzebują. Wyjątek stanowi wgłębka pływająca. 
• epifity – to ciekawa grupa roślin, która przystosowała się do życia przyczepiona do kamieni, innych roślin oraz dekoracji. Nie są to rośliny pasożytnicze, które zagrażają roślinom, do których są przyczepione. 

Rośliny dzielą się na te cieniolubne i światłolubne, co należy uwzględnić podczas aranżowaniu akwarium. Jeśli jesteśmy osobami początkującymi zdecydujmy się na jeden gatunek roślin, pod względem upodobań światła dopasowując je także do potrzeb wybranych przez nas rybek. 

Drugim ważnym aspektem jest wybór podłoża, który pełni funkcję stabilizacyjną, ale także od niego w dużej mierze zależy jak rośliny będą rosły. Podłoże może stanowić żwir, piasek i gotowe substraty. Zalecana granulacja podłoża dla roślin w akwarium wynosi 2-6 mm. 

Żwirek nie dostarcza żadnych dodatkowych substancji odżywczych, które potrzebne są rośliną, aby prawidłowo się rozwijały. Wybierając żwirek należy zaopatrzyć się także w dodatkowe nawozy. 

Duże znaczenie dla kondycji roślin ma ich transport oraz właściwe przygotowanie do zasadzenia. Przed sadzeniem należy pozbyć się ewentualnych zgniłych liści, ślimaków i ich jaj. Jeśli korzenie są mocno rozwinięte należy je delikatnie podciąć, co ułatwi im aklimatyzację. 

Najlepsze rośliny akwariowe dla początkujących 

Rośliny, podobnie jak i ryby dzielą się na te, które nie wymagają zbytnio zachodu i nie są zbyt wymagające i te, które wymagają już profesjonalnej wiedzy na ich temat. Jako początkujący warto wybrać rośliny, które nie posiadają zbyt wielu wymagań, dzięki czemu utrzymanie nie będzie zbyt kłopotliwe. 

Dla początkujących akwarystów sprawdzą się między innymi nurzańce, żabienice, moczarka argentyńska, anubias, mech jawajski, wgłębka pływająca, zwartka Becketta, rzęsa drobna. 

Domki

Domki dla rybek stanowią element dekoracyjny, ale także ich schronienie. Domek powinien być dobrany do typu ryb, jakie w naszym akwarium się znajdą. Dostępne na rynku domki różnią się od siebie kształtem, wielkością, przestronnością. Ważne, aby był wykonany z bezpiecznego i trwałego materiału, który wytrzyma pod wodą, a przy tym będzie w pełni bezpieczny dla ryb. Domek nie powinien posiadać ostrych krawędzi, niebezpiecznych dla ryb. Domek powinien być także dopasowany do charakteru ryb. Niektóre ryby są wyjątkowo ruchliwe, przez co domek dla nich powinien posiadać kilka różnych wyjść na różnych wysokościach. 

Domek dla rybek nie jest koniecznym elementem wyposażenia akwarium. Z pewnością jednak będzie stanowić element dekoracyjny, a także dostarczy rybom schronienia i rozrywki. 

Jakie wyposażenie do akwarium?

Planując rozpoczęcie przygody z akwarystyką nie można pominąć kilku ważnych akcesoriów. Są to elementy niezbędne, aby ryby i rośliny prawidłowo się rozwijały, a cały zbiornik tętnił życiem. 

Oświetlenie

Oświetlenie nie jest pierwszym elementem, który przychodzi nam do głowy, myśląc o zbudowaniu akwarium. Jest to jednak niezbędny element do rozwoju roślin i ryb. Dodatkowo odpowiednio dobrane podkreślą wyjątkowość podwodnego świata, kolorystykę jego mieszkańców. 

Światło jest niezbędne roślinom do przeprowadzenia procesu fotosyntezy, a co za tym idzie prawidłowego wzrostu. Akwarium nie powinno być jednak narażone na bezpośredni dostęp do promieni słonecznych, ponieważ nie pozwala to na kontrolowanie mocy naświetlenia i samego czasu, co wywołuje niepożądane skutki. 

Wybierając oświetlenie należy kierować się kilkoma ważnymi czynnikami:

• Moc wyrażoną w lumenach 
• Temperatura barwowa w kelwinach (K). Najpopularniejszą i optymalną barwą światła jest 6500K. Odwzorowywuje ona neutralne światło dzienne. 
• Głębokość zbiornika (wraz z wysokością zbiornika zmienia się intensywność oświetlenia)
• Współczynnik oddawania barwy 

Czas naświetlania powinien wynosić co najmniej 10 godzin na dobę. Ryby nie lubią nagłych zmian światła. Warto więc zaopatrzyć się w nowoczesne lampy, które imitują zmierzch i świt, dbając tym samym o ich komfort. 

Różne gatunki ryb, jak i same rośliny akwariowe posiadają swoje wymagania dotyczące rodzaju naświetlenia i jego mocy, o czym nie można zapomnieć podczas wyboru. Jako początkujący akwaryści powinniśmy zdecydować się na jeden rodzaj, pod względem preferencji światła – cieniolubne lub światłolubne. 

Wybierając oświetlenie mamy do wyboru: 

• świetlówki (T5 lub T8) 
• lampy HQI
• oświetlenie LED

Filtry

Filtry to jedne z najważniejszych akcesoriów, które pomagają utrzymać czystość wody, co bezpośrednio przyczynia się na zdrowie ryb i roślin. Filtr odpowiada za pozbywanie się substancji zanieczyszczających. Bez filtra woda staje się mętna, o brzydkim kolorze i zapachu. Posiadanie filtra nie zwalnia jednak z regularnego dbania i czyszczenia zbiornika. 

Filtry dzielą się na trzy podstawowe grupy:

• wewnętrzne – filtry pełniące funkcję mechaniczną i biologiczną. Doda zasysana jest do filtra, a następnie wypuszczana górną częścią. Polecany do większości typów akwariów – oprócz tych powyżej 60 litrów i wysokości przekraczającej 40 cm.  Cechuje je dość niska cena i niski pobór mocy. Zajmują jednak dość dużo miejsca, a sama ich praca jest dość głodna. Całość filtra znajduje się w środku zbiornika. Należy pamiętać o regularnym czyszczeniu filtra za pomocą wypłukiwania gąbki. W dużych akwariach może służyć jako filtr pomocniczy. 
• kaskadowe (przelewowe) to połączenie filtra zewnętrznego i wewnętrznego. Większość budowy umieszcza się poza zbiornikiem, a w środku umieszcza się jedynie rurkę, pobierającą wodę. Stosowany a akwarium do 200l. Cyrkulacja wody jest niewielka, co korzystnie wpływa na większość ryb i roślin. Polecana do zbiorników, gdzie niewskazany jest zbyt duży ruch wody. Niestety nie wszystkie zbiorniki umożliwiają zamontowanie tego rodzaju filtra.  
• kubełkowe (kanistrowe) – sprawdza się doskonale w średnich i dużych zbiornikach wodnych. Jego praca jest cicha a dodatkowo ma dużą wydajność i skuteczność czyszczenia. Taki filtr montuje się pod zbiornikiem. Z wnętrzem akwarium, filtr połączony jest za pomocą rurek. 

Ze względu na rodzaj filtrowania wyróżnia się: 

• filtrowanie mechaniczne – polega na wyłapywaniu zanieczyszczeń za pomocą umieszczonych w filtrach gąbkę, waty czy włókniny. Polega na oczyszczaniu widocznych zanieczyszczeń. Regularnie należy przemywać gąbkę w celu pozbycia się wyłapanych zanieczyszczeń. 
• filtrowanie biologiczne – filtrowanie zachodzi poprzez mikroorganizmy i bakterie. Usuwają one związki azotowe i nadmiar fosforanów. Przywracają w zbiorniku naturalne parametry biochemiczne. 
• filtrowanie chemiczne – wykorzystuje do oczyszczenia węgiel. Celem jest pozbawienie wody niebezpiecznych związków chemicznych, które mogą zaszkodzić mieszkańcom podwodnego świata. 

Filtr ułatwi dbanie o akwarium, ale nie wyeliminuje konieczności regularnej pielęgnacji. Wybierając filtr należy wybrać taki, który przeznaczony jest do większych zbiorników niż te, który posiadamy Pojemność zbiornika powinna być pomnożona razy 2. Przykładowo akwarium o pojemności 60l – filtr powinien obsługiwać 120l/h. Dane podane przez producenta są orientacyjne. 

Grzałki

Ryby nie posiadają samodzielnej termoregulacji, przez co nie są w stanie utrzymać temperatury ciała na odpowiednim poziomie. Ich temperatura ciała uzależniona jest od temperatury otoczenia. Grzałka jest niezbędna do utrzymania i kontrolowania temperatury wody, a tym samym do podtrzymania w niej życia. 

Dostępne są modele z termostatem i bez termostatu. Większość grzałek akwarystycznych zrobione jest ze szkła oraz tworzywa sztucznego. 

Grzałka powinna być wymieniana co kilka lat, ponieważ wraz z upływem czasu jej jakość pracy maleje. Do ogrzania 1 litra wody potrzebne jest minimum 0.5- 1 W. Zasada ta obowiązuje w akwariach słodkowodnych. Moc należy obliczyć do pojemności naszego zbiornika. W przypadku zbiorników morskich rafowych na każdy litr powinien przypadać nie więcej niż 0.25 W mocy grzałki. 

Ryby źle znoszą wahania temperatur, dlatego grzałka nie powinna być włączana i wyłączana.

Napowietrzanie

Napowietrzacz do akwarium natlenia wodę, dostarczając tym samym tlen, miesza wodę, pomagając przy tym usunąć szkodliwe gazy. Brak tlenu może niekorzystnie odbić się na faunie i florze wodnej, doprowadzić do martwicy roślin i uduszenia ryb. 

Wybierając sposób napowietrzania, możemy wybierać spośród kilku dostępnych opcji. Do wyboru mamy brzęczyk (pompa napowietrzająca), filtry kaskadowe, napowietrzanie wody filtrem zewnętrznym z deszczownicą, napowietrzanie filtrem wewnętrznym. 

Napowietrzacze te różnią się od siebie mocą, przeznaczeniem w zależności od wielkości akwarium, głośnością pracy, sposobem montażu czy jego miejscem. 

Wybierając napowietrzacz, należy zwrócić uwagę na wydajność, maksymalną moc pracy i maksymalną głębokość, na jakiej może pracować. Na podstawie tych parametrów należy wybrać ten, który poradzi sobie w przypadku naszego akwarium. 

Pokarmy dla rybek

Temat pokarmu dla ryb należy do skomplikowanych, jednak wymaga podstawowej wiedzy. Zbyt duża nadgorliwość opiekunów może przyczynić się do chorób rybek, a nawet ich śmierci. Nie bez znaczenia jest także zróżnicowanie diety. Rodzaj żywienia uwarunkowany jest gatunkami ryb, ich potrzebami żywieniowymi tak, aby dobrać im pożywienie dostarczające niezbędnych składników odżywczych.  

Uznaje się, że rybki powinny dostawać jedzenie 2-3 razy dziennie. Pokarm dostępny na rynku dzieli się na pokarm suchy i żywy. Do pokarmu suchego zalicza się płatki, chipsy i granulki. Pokarm żywy czyli larwy owadów i skorupiaków mogą przyjmować formę suszoną, mrożoną a niekiedy i żywą. Stanowią świetne urozmaicenie diety i dostarczenie składników odżywczych. 

Płatki dla ryb 

To najpopularniejszy sposób pożywienia dla rybek. Uważany za uniwersalny co oznacza, że daje pożywienie wszystkim gatunkom niezależnie od strefy bytowania. Płatki unoszą się na powierzchni, a następnie powoli opadają, dzięki czemu i te bytujące na niższych obszarach mają możliwość pożywienia. 

Granulat dla rybek 

Polecane dla gatunków zamieszkującym niskie strefy zbiornika. Granulki szybko opadają na dno. Dostępne są jednak formy wolno tonące, dzięki czemu sprawdzą się także jako pokarm dla rybek zamieszkujących górne i środkowe części zbiornika. 

Tabletki 

Można przykleić je do szyby akwarium, co pozwala na obserwowanie ryb podczas pożywienia. Wrzucone luzem opadają na dno, dzięki czemu dostępne są dla ryb dennych, ślimaków i skorupiaków. 

Pałeczki 

Są lekkie i wolno opadają. Polecane dla nieco większych gatunków ryb, które pobierają pokarm z powierzchni wody. 

Wafelki 

Ten rodzaj pożywienia szybko tonie, dzięki czemu łatwo dostępny jest dla skorupiaków, ślimaków i ryb dennych. Wolno chłonie wodę, dzięki czemu dostosowany jest do ryb zbrojnikowatych. 

Zakładanie akwarium 

Zakładanie akwarium z pewnością wymaga od początkującego wiedzy na temat poszczególnych gatunków ryb, roślin czy samych niezbędnych akcesoriów. Jednak, dzięki zdobytej wiedzy jesteśmy w stanie stworzyć prawdziwy podwodny świat, który codziennie będziemy mogli oglądać i podziwiać. Wybierając ryby i rośliny, pamiętaj o ich indywidualnych potrzebach. Sprawdź czy dane gatunki ryb mogą przebywać ze sobą w akwarium, a na tej podstawie dobierz odpowiednie oświetlenie, filtry i grzałki.